Capture One 12 Express Fujifilm en Sony
Goed nieuws voor Fuji-fotografen (en Sony-fotografen): Capture One Pro 12 komt met een gratis versie voor Fuji en Sony: Capture One Express. Er is ook een complete versie tegen een gereduceerd bedrag: Capture One Pro 12 Fujifilm en Capture One Pro 12 Sony.
Capture One geldt als een professionele RAW convertor waar uitstekende resultaten mee te realiseren zijn. Onder veel professionele fotografen neemt Capture One een aparte plaats in en is voor een belangrijk deel gerelateerd aan de mogelijkheden voor kleurbeheer (colour graden) en retoucheren van portret- en modelfotografie.
Capture One Pro is een compleet pakket en wordt gezien als een serieuze vervanger voor Lightroom Classic. Het abonnementsmodel van Adobe blijft wringen en dat is onder meer een reden dat mensen blijven zoeken naar andere oplossingen.
In de basis heeft Capture One dezelfde modules als Lightroom, maar het werkt allemaal weer net even anders. Als je gaat beginnen met Capture One Pro bereid je dan voor op een steile leercurve. Dat geldt in mindere mate voor de Express uitvoering waaruit een aantal belangrijke mogelijkheden zijn geschrapt. Wat er is overgebleven is een echter nog steeds een zeer krachtige RAW convertor. De speciale versies voor Fuji en Sony zijn alleen geschikt voor camera’s van dit merk.
Ook niet onbelangrijk: Capture One is volledig in het Nederlands.
Adobe en Fujifilm
Vanaf de eerste introductie van de Fujifilm camera’s was duidelijk dat het ontwikkelen van de RAW-files om een compleet andere benadering vroeg. Fuji sensors zijn anders dan de sensoren van andere camera’s. Alle cameramerken gebruiken een zogenaamde Bayer sensor waarbij de pixels anders gerangschikt zijn.
Vanaf het begin heeft Adobe moeite om goede resultaten te behalen met Fuji-files. Eerst omdat het slechts om een marginale groep fotografen ging, dus waarom zou je al die moeite doen, maar ook nu nog, ondanks alle verbeteringen en intensieve samenwerking met Fujifilm, is Adobe niet in staat om het onderste uit de kan te halen wat betreft scherpte, dynamiek en kleur. We hebben het dan over Adobe Camera Raw, de basis voor Lightroom Classic, Lightroom CC en Photoshop.
Vandaar dat veel Fuji-fotografen uitkijken naar andere RAW-convertors.
Verscherpen
Het belangrijkste punt van onvrede bij Lightroom spitst zich toe op het Verscherpen (het kopje Details in Lightroom). De standaard instellingen bij Lightroom zijn voor Fuji fotografen eigenlijk al te hoog (hoeveelheid 40). Bij verder verscherpen ontstaan “wormpjes” of waterverf effecten bij veel kleine details: bladeren bijvoorbeeld. De stand van de detail-schuif is hierin belangrijk, maar de schuif hoeveelheid (waar je de hoeveelheid verscherping mee regelt) heeft bij 47 zijn max wel bereikt. Zet je de detail-slider naar links (op 0 dus) dan zijn de wormpjes verdwenen, maar helaas ook een deel van de scherpte in de details.
Hele blogposts zijn volgeschreven met methodes van verscherpen, maar als het echt scherp moet zijn en zonder wormpjes of waterverf dan moet je uitwijken naar Photoshop. Daar lukt het namelijk wel, omdat Photoshop nog over een hele reeks andere opties voor verscherping beschikt.
Bibliotheek
De bibliotheek van Lightroom geldt voor de meeste onder ons als het belangrijkste middel om toegang tot onze foto’s te krijgen. De bibliotheek was ooit de basis voor Lightroom en biedt alles wat je maar kunt wensen in functionaliteit en werkwijze. Inmiddels zijn de meeste Lightroom uitdagers ook wel voorzien van een bibliotheek of catalogus met vergelijkbare functionaliteit. Dat geldt ook voor Capture One.
De werking is echter anders. Bij Lightroom is de bibliotheek een aparte module waar je in- en uitspringt. Bij Capture One is het een aparte indeling van het scherm. Open je een foto door er dubbel op te klikken, dan schuift de rest naar de kant. Dat blijft ook zo als je gaat bewerken. Niets problematisch, maar de eerste paar keer is het even zoeken.
Fuji filmprofielen
De Fuji filmprofielen zijn een uniek kenmerk voor Fuji camera’s. Fujifilm heeft een verleden van analoge film en er is heel veel know-how aanwezig op het gebied van kleurreproductie. Fuji heeft getracht om de kenmerken van analoge Fuji films over te brengen naar het digitale tijdperk en dat is uitzonderlijk goed gelukt.
Binnen Lightroom kunnen we al heel lang beschikken over deze filmprofielen. Bij het evalueren van een RAW convertor is de aanwezigheid van deze profielen voor Fuji fotografen dan ook een belangrijk criterium.
Bij het realiseren van versie 12 is zeer nauw samengewerkt met Fuji en dat heeft onder meer geleid tot een complete set filmprofielen. Capture One doet nog andere dingen, maar daarover verderop meer.
Hoe het werkt
Het is niet de bedoeling om een uitvoerige handleiding te schrijven van Capture One. Maar toch is het belangrijk om te laten zien waar we mee te maken hebben, namelijk een behoorlijk complete raw convertor, die ook nog eens gratis is. Verder op gaan we dan wat in op de verschillen in resultaten.
Alle menu’s of tabbladen zijn aan de linkerkant gegroepeerd. Van links naar rechts zijn dat: Bibliotheek, Quick-menu, Lens-menu voor lenscorrecties, Kleur-menu met onder meer de witbalans en de profielen, Belichting, Details: met de tools voor verscherpen en ruis verwijderen, Aanpassingen: het stijl-menu, in Lightroom presets genoemd en tenslotte: Metagegevens. Ik heb ze hier in één afbeelding naast elkaar gezet.
In de Pro versie kun je dit helemaal naar eigen inzicht indelen, maar in de Express versie zul je het hiermee moeten doen. In de afbeelding heb ik de verschillende menu’s naast elkaar gezet. Klik op de bovenstaande afbeelding voor volledige resolutie.
Hoe zit dat met profielen
Een raw bestand is niets, een zwart vlak. Om het beeld zichtbaar te maken moet het ontwikkeld worden. Eigenlijk is dat net als bij analoge film. In het analoge tijdperk beschikte een fotograaf over verschillende ontwikkelaars die het karakter van een film aanpasten.
Die mogelijkheden hebben we ook in het digitale tijdperk, want het zichtbaar maken van de inhoud van een raw bestand gebeurt volgens een bepaalde receptuur: samengevat in een profiel.
Elke raw convertor gebruikt een eigen recept, vandaar dat raw bestanden in verschillende raw convertors er anders uit kunnen zien.
Decennia lang gebruikte Adobe hiervoor het profiel Adobe Standaard. Dat was het enige profiel, oftewel het enige recept. Sind versie 7 beschikt Lightroom (Adobe Camera Raw) over een hele verzameling recepten. Je kunt nu je raw bestand volgens verschillende recepten ontwikkelen.
Daarnaast heeft vrijwel elke cameraleverancier ook eigen recepten. Deze recepten worden geacht het beste uit je bestanden te halen. Een Fuji camera beschikt over zestien verschillende recepten, filmprofielen genaamd.
Na toepassing van een profiel alle schuiven nog op “nul”. Alle handelingen kunnen nog plaatsvinden. Er is dus alle ruimte voor een verdere behandeling.
Wat valt op
Al tijden breken mensen zich het hoofd over de wijze waarop Capture One het toch doet. De eerste indruk als je een foto opent in Capture One, is dat het plaatje er “mooier” uitziet. Wat Fuji betreft klopt dit zeker.
Als je een foto in Lightroom gaat bewerken dan is het beeld in eerste instantie een stuk saaier dan de JPG versie of zoals je het plaatje in je hoofd had. Adobe heeft hier sinds versie 7 wat aan trachten te doen door een nieuw standaard profiel te hanteren: Adobe Kleur in plaats van Adobe Standaard, dat decennia lang het standaard profiel is geweest. Adobe Kleur geeft een wat vrolijker beeld. Daarnaast is de standaard waarde voor verscherping opgekrikt van 25 naar 40.
De profielen bevinden zich in het tabblad Kleur onder het kopje Curve. Capture One leest meer Exif data dan Adobe. Ergens in die Exif data staat namelijk ook de informatie over het film profiel dat je hebt gebruikt toen je de foto hebt genomen. Standaard gebruikt Capture One dit profiel in Auto modus.
Uiteraard ben je vrij om een ander profiel te kiezen, maar in eerste instantie ziet je foto er net zo uit als de jpg versie.
Wat ook opvalt is dat bij het verscherpen in het tabblad Details de instellingen zich aanpassen aan je foto: het onderwerp maar ook de iso waarde waarmee de foto is opgenomen bepalen de stand van de schuiven Hoeveelheid en Drempel:
Dus geen standaard waarde zoals bij Lightroom, maar instellingen die zich aanpassen aan de instellingen waarmee je de foto hebt gemaakt.
Deze “automatische” instellingen geven een goed resultaat, waar je verder mee kunt. Daarnaast heeft Capture One nog de beschikking over een schuif “Klaarheid” te vergelijken met Helderheid bij Lightroom voor scherpte in het middenbereik. Maar Capture One heeft nog een schuif voor de fijne details, namelijk Structuur. Deze schuif maakt pas echt het verschil. In de foto hieronder zorgt deze schuif voor de helderheid van de halmen.
Kijk naar de verschillen: links de Lightroom versie en rechts Capture One.
Klik op de afbeelding voor volledige grootte.
Workflow
De Express versie is een gestripte versie van Capture One Pro. In deze vorm is het absoluut geen vervanger van Lightroom wat de Pro versie wel is. Dat betekent dat je het gebruikt als een enkel onderdeel in je totale workflow. Normaal gesproken is raw ontwikkeling de eerste stap.
Capture One Express is gepositioneerd als raw convertor. Daarom ben je aangewezen op een externe editor voor verder verwerking. Gelukkig werkt Capture One met een heel scala aan programma’s, waaronder Photoshop.
Lightroom is in staat om met veel andere software samen te werken. Is er niet automatisch een plugin beschikbaar dan heeft Lightroom nog andere middelen om een externe editor toe te voegen. Helaas is er geen mogelijkheid om Capture One Express te laten samenwerken met Lightroom, niet als een plugin en niet als een externe editor. Dat compliceert een goede workflow vanuit Lightroom
Vanuit Capture One bekeken en er van uit gaande dat raw ontwikkeling de eerste stap is, kun je een foto exporteren in de formaten jpg en tiff. Daarbij kun je ook aangeven waar je ze vervolgens wilt openen. Opties hier zijn onder meer Lightroom en Foto’s (Mac).
Is het de moeite waard?
Capture One Pro Express is zeker de moeite waard. Als je op zoek bent naar de beste Raw convertor om maximale scherpte uit je foto’s te halen dan is Capture One een uitstekende oplossing. Door gebruik te maken van de extra informatie uit je raw opnamen ontstaat een soepel ontwikkelproces. De AI achter de schermen zorgt ervoor dat de juiste instellingen voor optimale scherpte automatisch worden ingesteld.
De prestaties zijn beter dan bij Lightroom. Niet voor niets klagen fotografen al jaren over de prestaties van Lightroom. Maar dat Capture One sneller zou zijn met importeren kan ik niet bevestigen. Sterker nog: de import van een vers geheugenkaartje met 800 foto’s zowel RAW als JPG nam bij Lightroom aanmerkelijk minder tijd in beslag. Maar het verwerken van foto’s is bij Capture One sneller. De reactietijd op het scherm als je de foto aan het verwerken bent is uitstekend.
Conclusie: echt een aanwinst! Bovendien is het gratis. Download het hier.
