Hoog op menig to-do lijst staat het maken van een oogverblindende zonsondergang. Dat is soms niet zo simpel als het lijkt. Meestal is het meer een “lucky shot” dan een bewuste opname.
Wil je een fraaie zonsondergang op de plaat zetten, dan moet er aan een viertal voorwaarden worden voldaan.
- Het juiste tijdstip;
- Weten waar de zon ondergaat:
- Een onbelemmerd uitzicht;
- Het juiste weer.
Niet zo moeilijk dus!
Gelukkig is je iPhone ook hier je beste kameraad. De Appstore zit vol met apps om je te helpen. We hebben er een paar voor je uitgezocht. Voordat we hier op in gaan, eerst even een paar tips in het algemeen.
Belichtingsinstellingen
Gebruik je je camera om alle instellingen automatisch voor je te regelen, dan kom je nu bedrogen uit. De automatische belichtingsmeter gaat je niet helpen, die zorgt ervoor dat je prachtige zonsondergang veel te licht wordt.
Tip 1:
Belicht handmatig of gebruik je belichtingscompensatie. Kies 1 of 2 stoppen minder dan wat je camera aangeeft.
Tip2:
Zet je witbalans op Schaduw. Dat geeft extra warmte aan je foto, waardoor de warme kleuren nog beter tot recht komen.
Tip 3:
Maak een belichtingstrapje (bracketing) met meerdere belichtingen, 1 stop minder en 1 stop meer. Drie is minimaal, vijf is beter. Deze extra opnamen kun je later gebruiken om een HDR foto te maken.
De juiste ingrediënten
Zo gezien is het niet zo moeilijk om een foto van een mooie zonsondergang te maken: maar je moet er op het juiste moment zijn én je hebt een plek nodig op het westen met een onbelemmerd uitzicht. Maar dat zijn al gelijk twee uitdagingen. Het tijdstip van zonsondergang (of opkomst) verschilt per dag (zeker op onze breedten) en gegarandeerd onbelemmerd uitzicht heb je alleen aan zee op het westen. Dat de zon in het westen ondergaat weet iedereen, maar het is slechts een “gemiddelde”. ’s Winters haalt de zon het westen niet eens en ’s zomers ligt het punt van zonsondergang een stuk naar het noorden. Dat geldt overigens voor onze breedten, naar het zuiden toe wordt dat verschil steeds kleiner.
En dan zijn er nog de omstandigheden: er zijn zonsondergangen die het noemen niet waard zijn, maar er zijn er ook bij, waar je nog lang over napraat. Het verschil zit in het weer. Een zonsondergang wordt mooier als er wat wolken in de lucht zijn: niet te veel en niet te weinig. Wolken zorgen ervoor dat het licht mooi kleurt en vocht in de lucht zorgt voor een mooie verstrooiing. Maar teveel wolken maakt dat de zon er te vroeg achter verdwijnt en geen wolken zorgt voor een saaie zonsondergang. Dat is dus ons derde ingrediënt: de juiste weersomstandigheden.
Het gouden uurtje
De mooiste foto’s maak je niet midden op de dag, dan staat de zon hoog, zeker in de zuidelijke landen. Je ontkomt er vaak niet aan, maar een foto van een adembenemend landschap midden op de dag, zorgt voor saaie foto’s. Maak je foto’s van mensen dan zie je vaak donkere schaduwpartijen. Het verschil tussen het felle zonlicht en de schaduw is meestal te groot voor een camera om er een goed gemiddelde uit te halen.
Beter is het om foto’s te maken vroeg in de ochtend of laat op de dag, voor zonsondergang. Fotografen noemen dit het Gouden uurtje (Golden Hour). Als de zon laag aan de hemel staat, moet het licht een lange weg afleggen door de atmosfeer en dat zorgt voor de warme kleuren. Die warmere kleur maakt elke foto mooier en ook de verschillen tussen licht en schaduw zijn minder.
Het gouden uurtje begint als de zon de stand van 6 graden boven de horizon heeft bereikt. Of ’s ochtends vanaf het moment dat de zon boven de horizon komt tot 6 graden erboven.
Hou er rekening mee dat een zonsondergang soms zo voorbij is. Hoe zuidelijker je komt, hoe korter.
Het blauwe uurtje
Heb je eenmaal die zonsondergangsfoto gemaakt, pak dan niet gelijk je camera in, want ook na zonsondergang kun je soms nog getrakteerd worden op een fraai kleuren spektakel.
De lucht kleurt dan vaak nog diep blauw en de lichten die overal aangaan geeft vaak een interessante foto opportunity. We noemen dit het Blauwe uurtje.
Hoe verder je naar het zuiden reist hoe korter het blauwe uurtje duurt. Op bijvoorbeeld de Canarische eilanden is er nauwelijks sprake van een schemering. Nadat de zon is verdwenen, is het vrijwel gelijk donker. In het noorden is dat heel anders. Bij ons is het, zeker ’s zomers, vaak na zonsondergang nog heel lang licht. Hoe noordelijker je komt, hoe langer de schemering duurt.
Ook voor zonsopkomst is er een blauw uurtje, maar dat is vaak minder uitgesproken. Wel kun je vlak voordat de zon boven de horizon uitkomt de prachtigste kleuren zien.
Het blauwe uurtje begint als de zon net achter de horizon is, tot zo’n 6 graden eronder. ’s Ochtends vanaf 6 graden onder de horizon tot de zon net boven de horizon is geklommen.
Golden hour apps
Om te weten hoe laat de zon onder gaat of opkomt gebruik je een app. Zoek je in de Appstore naar Golden Hour, dan komen er heel veel verschillende apps naar voren waaruit je kunt kiezen. De prijzen variëren nogal van minder dan een euro tot 10 euro of meer, na in-app aankopen.
Standaard weer-app
De standaard weer-app op je iPhone geeft je dagelijks het juiste tijdstip van zonsopkomst en zonsondergang en vertelt je uiteraard iets over het weer. Weet je zeker dat je het juiste uitzicht hebt dan ben je al een eind op weg.
Een goed alternatief voor de standaard weer-app is de Yahoo app, die je ook nog de hoogte van de zon aan de hemel laat zien.
Maar ook geeft beide tijdstippen.
De Yahoo weer app en de app Buienradar zijn gratis te downloaden uit de Appstore.
Magic Hour
Magic Hour geeft van de plaats waar je je bevindt precies aan wanneer het gouden uurtje begint, wanneer de zon achter de horizon verdwijnt en wanneer het blauwe uurtje (6 graden onder de horizon) is afgelopen.
Daarnaast wordt aangegeven hoeveel tijd je nog hebt om alles op te zetten zodat je op tijd klaar bent om de foto te nemen. Je kunt een waarschuwing instellen, dat je vertelt wanneer het gouden uurtje begint. Tevens is er nog een mogelijkheid om aan te geven wanneer er een volle maan opkomt. Een niet al te ingewikkelde app en nog gratis ook.
Wil je meer locaties kunnen opzoeken, bijvoorbeeld van je vakantiebestemming, dan is er een in-app aankoop van €0,99. Dan kun je van te voren je plan trekken en hoef je niet te wachten tot je aankomt.
TPE
Deze app vertelt je precies waar de zon ondergaat (of opkomt) en dat op elke plek op aarde en op elke willekeurige dag. TPE, de afkorting van The Photographer’s Ephemeris (probeer dat er maar eens heelhuids uit te krijgen) is de iPhone of iPad app van de populaire website. De app, die ook verkrijgbaar is als desktop app, is een zeer uitgebreide tool waarmee je buiten fotografie (landschappen, steden) kunt plannen. Het laat aan de hand van zon en maan berekeningen zien hoe het licht op de grond valt, bij dag of nacht voor elke plek op aarde. Het werkt met verschillende kaarten (Google of Apple) aangevuld met fiets- en wandelkaarten.
De app is niet gratis: €8,99, maar biedt je alles wat je wilt als het gaat om het plannen van de mooiste zonsondergang. Daarbij wordt rekening gehouden eventuele natuurlijke obstakels: heuvels, bergen, dijken die het volle uitzicht belemmeren. Over obstakels gesproken: je kunt ook zelf niet natuurlijke obstakels zoals gebouwen, invoeren, zodat je precies de juiste plek kunt bepalen om je foto te maken. Zo voorkom je dat je onverwacht in de schaduw staat.
Behalve zonsopkomsten of -ondergangen kun je ook nachtfoto’s plannen: opkomst volle maan of de stand van de melkweg: Ideaal voor astrofotografie. De nachtstand laat zien waar de melkweg zich bevindt, wanneer de stand optimaal is en welke sterren er zichtbaar zijn. Heb je eenmaal je shot gepland, de juiste plek bepaald, rekening houdend met eventuele obstakels, dan kun je je complete planning van tijd en positie opslaan in je agenda.
Een uiterst complete (en professionele) app die menig duurdere app volstrekt in de schaduw stelt. Maar tegenover al die functionaliteit staat dat de app niet direct toegankelijk is. Je moet er wel even voor zitten en je goed verdiepen. Maar wil je behalve zonsopkomsten en -ondergangen, ook nachtfoto’s maken, dan is TPE de app voor jou.
Er zijn nog diverse in-app aankopen beschikbaar, waaronder een (prijzig) abonnement, dat inzicht biedt in de kwaliteit van de zonsondergang. Zijn er teveel wolken, dan valt er niks te fotograferen, zijn er te weinig wolken, dan wordt de zonsondergang saai. De volgende app vertelt je ook over de kwaliteit van de zonsondergang, maar dan voor een fractie van de prijs.
GoldenHour.one
We zagen in het begin dat ook het weer goed moet zijn wil je een adembenemende zonsondergang fotograferen.
GoldenHour.one (aparte naam, maar er zijn meer apps die simpelweg Golden Hour heten), laat je precies zien of het de moeite waard is om op pad te gaan.
Geen gratis app (de app kost €3,99), maar wel een redelijk complete app als het gaat om de zonsberekeningen. Via een index laat de app zien wat de verwachting is ten aanzien van de kwaliteit van het licht en de lucht en dat voor een aantal dagen vooruit.
De kwaliteit van het licht is interessant voor het maken van portretten, gebouwen, etc. en de kwaliteit van de lucht is belangrijk voor het maken van een zonsondergang of -opkomst foto.
Verder is er een kaart beschikbaar, zodat je kunt zien waar de zon ondergaat.
Deze eenvoudige app biedt heel veel informatie, maar toch is de bediening heel eenvoudig gehouden. Wat mij betreft een aanrader!
